In hartje Utrecht, nét buiten de singel, ligt deze kleine stadstuin. Bij het ontwerpen ervan was het essentieel om functionaliteit te combineren met een maatpassend ontwerp. Jorine Boogaard van Buro Floris kreeg de vrije hand en vertaalde de wensen van de tuineigenaren naar een inspirerend plan. “Het is een heerlijk plekje geworden, midden in de stad, om samen te zitten of te eten.”
Het betreft hier een kleinschalig nieuwbouwproject in het centrum van Utrecht, gelegen tussen de Maliesingel en het Park Oosterspoorbaan. De tuin beslaat slechts 60 m2 en omdat het hier een nieuwbouwproject betrof, kreeg gepassioneerd tuin- en landschapsontwerper Jorine Boogaard een ‘vrije start’ bij het invullen van het ontwerp. Die vrijheid benutte ze optimaal, zo ontwierp ze ook de berging en besloot ze om hoogteverschillen aan te brengen. Voor de eigenaren, een gezin met twee opgroeiende kinderen, was leefbaarheid een belangrijke wens. Hoe klein ook, in de tuin moest voldoende ruimte komen om te ontspannen en samen te kunnen eten, het moest een gebruikstuin worden met weinig onderhoud. Omdat de tuin op het noorden is gericht, is deze voor het overgrote deel beschaduwd.
Functioneel ontwerp
Het leuke, maar ook het lastige, bij het ontwerpen van een kleine tuin is volgens Jorine dat je functionaliteit moet inpassen in een maatpassend ontwerp. “Bij functionaliteit denk ik bijvoorbeeld aan looproutes, de breedtes van de paden, de grootte van het terras. Belangrijk daarbij is uiteraard dat je zo veel mogelijk wensen van de klant in het plan verwerkt én dat je verduidelijkt waarom je bepaalde
keuzes maakt.” Het was hier uiteraard stoeien met de ruimte, ontwerpen op de cm2 noemt ze het. “Dat houdt automatisch in dat je veel functies probeert te combineren, zo dienen de randen rondom de zitkuil gedeeltelijk als zitplaats en zijn haardhouthok en fietsenberging bijeengebracht. Het hoogteverschil dat door de zitkuil ontstond, creëerde ze overigens ook om meer speelsheid en dynamiek te krijgen. “In deze kleine tuin gee het hoogteverschil extra geborgenheid. Midden in de levendige stad.” De zitkuil kreeg vorm door het plaatsen van plantenbakken en wandelementen gemaakt van glasvezelversterkte polymeer-composiet. Maatwerk van hoogwaardig materiaal, gemaakt door LUXCOM. In een van de wanden is een zwevende bank verwerkt, gemaakt van padoek. “Een harthoutsoort die mooi zilvergrijs verkleurt, dat zorgt voor een ingetogen luxe uitstraling.” Padoek is eveneens gebruikt voor de wand van de op maat gemaakte berging en het vlonderterras onder de overkapping. Tegen het huis, onder de keukenramen, kwamen eveneens latten van padoek. “Zo sluiten huis en tuin mooi op elkaar aan, dat geeft rust.” Ook de afstap en zitrand bij de zitkuil zijn gemaakt van padoek. De zware zwarte pergola tegen de overkapping zorgt nog voor een pittig accent en verbindt de overkapping met de woning. Verstopt in een hoekje achter de woning bevinden zich haardhout en fietsenruimte.
Panelen met klimop
Voor de verhardingen is gebruikt gemaakt van tegels van de Belgische firma Ebema, het gaat om de zogenaamde Grey Velvet uit het Smooth-programma. In de zitkuil is een groot formaat 100 x 100 cm gebruikt wat zorgt voor rust, in de hoger gelegen gedeeltes ligt formaat 60 x 60 cm. Op de erfgrens staan panelen begroeid met klimop. “Tak voor tak aan het ijzeren frame vastgemaakt waardoor snel een goed gesloten wand is ontstaan.” In de plantenbakken – op plaatsen waar het zonnig genoeg is – groeit een mix aan bloeiende vaste planten en siergrassen. “Met afwisselende bloei én sommige met een mooi verdrogend wintersilhouet.” Bij dat laatste noemt Jorine het pijpenstrotje als voorbeeld. “Een niet te hoog wordend siergras met een mooie goudgele herfstkleur en stevig overeind blijvend in de winter.” Bij de bloeiende planten is er afwisseling in bloemvormen en -kleuren, een deel trekt vlinders en insecten aan, dit was een specifieke wens van de klant maar is ook iets wat Jorine zo veel mogelijk in haar tuinen verwerkt. Zelfs kleine stadstuinen als deze kunnen volgens haar een belangrijke functie vervullen als ecologische ‘stepping stones’ die de grotere biotopen in de omgeving met elkaar verbinden. Het gebruik van een sedumdakbedekking is daar ook een onderdeel van. Opvallend is de roodbladige Japanse esdoorn bij de overkapping. “Met een prachtige bladverkleuring door het jaar heen; de uitloop is van helderrood naar donkerrood, in de zomer kleurt het blad groenachtig en in de herfst is het helderrood.” De esdoorn kleurt volgens Jorine ook mooi bij het padoekhout en eronder vormt een wintergroene bodembedekker een gesloten tapijt waardoor die esdoorn nog mooier tot zijn recht komt. Onder het keukenraam is er een smal plantvak met kruiden. “Een wens van de klant, zo’n smal randje tegen de keuken is daar heel geschikt voor.” Het groen verzacht hier, samen met de houten latjes, de ‘harde’ overgang van verharding naar gevel.
Lijngootjes voor waterafvoer
Op de foto’s is goed te zien dat de tuin sfeervol is verlicht, het hele systeem is door de klant zelf – werkzaam in de IT-sector – aangelegd. Belangrijk ‘detail’ is nog de waterafvoer bij het verdiepte terras, handig bij hevige regenval. Daarvoor zijn lijngootjes van 15 mm breedte aan de randen van de tegels verwerkt die 15 mm lager dan de tegels liggen. “Zodat je ze bijna niet ziet.” De lijngootjes zijn aangesloten op infiltratiekratten waarin overtollig regenwater tijdelijk wordt opgeslagen zodat het langzaam de bodem in kan trekken. Terugkijkend op dit project heerst er alom tevredenheid. “Er was een hele fijne samenwerking met zowel de opdrachtgever als Rondom Tuinen, het bedrijf dat het geheel aanlegde.” Jorine vond het fijn om dit totaalproject met veel zorg en aandacht te mogen uitvoeren. “Zelf vind ik de zitkuil met zwevende bank en plantenbakken een groot succes. De verschillende materialen geven precies de uitstraling die ik graag zie: ingetogen luxe.”
Fotografie: hansgorter.nl
Summary
Grand little city garden
In the heart of the historic city of Utrecht lays this small garden covering only 60 m. The fun but also the difficulty about designing a small garden, according to Jorine Boogaard of Buro Floris, is that it requires combining functionality with a tailor-made design. It was obviously playing with space here, she calls it designing on the square inch. “That automatically means that you try to combine many functions, for example, the edges around the sunken area make double service as seating.” The sunken area was given shape by placing of planters and wall elements made of reinforced polymer fiber glass. One of the walls was fitted with a floating bench, made of padouk, a type of hardwood that has a beautiful silver-grey color. “For an understated luxuriant look.” Padouk is also incorporated in the custom-made storage room and the deck under the roof. Padouk slats were placed against the house as well, under the kitchen windows. “This way, house and garden fit together nicely, which gives a pleasing coordinated effect.” A striking detail in the varied planting is the redleaved Japanese maple. “With changing color of leaves throughout the year; the new shoots are from bright red to dark red, in summer the leaves turn greenish and in autumn it is bright red again.” Under the kitchen window is a narrow border with kitchen herbs. “A narrow bed against the kitchen wall was quite fulfilling the customers wish.”
