Het is een vaste lijfspreuk bij Jaap Sterk Exteriors; strakke lijnen combineren met weelderig groen. Architectuur en natuur spelen dan altijd een gelijkwaardige rol. Zo ook in deze tuin op de Nederrijnse heuvelrug. “Juist omdat architectuur en natuur hier in balans zijn, versterken ze elkaar.” Een hoofdrol is daarbij weggelegd voor grootformaattegels van Schellevis.
Woning en tuin bevinden zich in een villawijk op een bijzondere helling bij Nijmegen. De helling is een stuwwal gevormd tijdens de ijsuitbreiding in het Saaleglaciaal, de voorlaatste ijstijd die duurde van 238.000 tot 126.000 v. Chr. Het hele gebied hier staat bekend als de Nederrijnse heuvelrug, een geaccidenteerd terrein waar ooit de Romeinen waren gehuisvest. Jaap Sterk Exteriors kreeg de vraag om hier een nieuwe tuin te realiseren. In het eerdere ontwerp was de voortuin vrijwel geheel bestraat en kwam de helling in de achtertuin tot dicht tegen de gevel. De nieuwe tuin moest een geheel andere uitstraling krijgen “Er was de wens voor veel groen en de eigenaren wilden voldoende ruimte om buiten te eten en te vertoeven”, vertelt Jaap Sterk. Daarom kwamen ze ook bij hem terecht. “Wij staan bekend om onze groene tuinen waarbij architectuur en natuur altijd in balans zijn.”
Veel meer welkom
De voortuin werd eerst geheel van alle bestrating en – spaarzame – beplanting ontdaan. Alleen de markante, tweestammige zomereik bleef behouden, die speelt tot op de dag van vandaag de hoofdrol. Tijdens een fotorealistische presentatie van zijn plannen deed Jaap Sterk meteen enkele bijzondere voorstellen. Zo tekende hij het hek niet precies op de erfgrens, maar enkele meters de tuin in én adviseerde hij om de onderzijde van de villa, die eerder antracietkleurig was, in rustig en natuurlijk taupe te verven. “Het stopt nooit bij alleen advies over de tuin.” Dat taupe was een schot in de roos. Toen de eigenaren na de presentatie naar huis reden, benaderden ze meteen al het schildersbedrijf. Het hek kwam zogezegd enkele meters de tuin in. “Het is echt Nederlands om dat precies op de erfgrens te plaatsen. Ik probeer dat soort vaste regels graag te doorbreken.” De dubbele poort markeert nu de loop richting de voordeur. “De entree. Voor de gasten.” Helemaal links is de opgang naar de ruime oprit. “De toegang. Hier parkeer je de auto en laad je de boodschappen uit.”
Aan voor- en achterzijde is het hek ingepakt met lage beplanting. De harde uitstraling van voorheen is geheel verdwenen. “Bezoek dat aanbelt, staat nu al in de tuin. Dat is veel meer een welkom.” Het hek, een eigen ontwerp, bestaat uit een metalen framewerk met daartussen staalplaat. In die plaat is met een laser een motief uitgesneden. “Het geheel is onderhoudsarm, al het metaal is gegalvaniseerd en gepoedercoat.” Bij de bestrating viel de keuze op een mix van Schellevis tegels en gebakken langformaatklinkers. “De kwalitatief hoogstaande tegels van Schellevis geven eenheid in een ontwerp, de uitstraling is zowel robuust als rustig. Door te kiezen voor grote afmetingen maak je een statement.” De combinatie van grote tegels met gebakken klinkers creëert speelsheid. “Beide materialen versterken elkaar.” In zowel voor- als achtertuin viel de keuze op tegels in de kleur grijs omdat dat mooi contrasteert met de gebakken klinkers.
Veelzijdig Schellevis
Vanwege de helling kwamen aan de straatkant eerst enkele in lengte variërende treden als opstap richting de voortuin. Die treden zijn van grootformaat Schellevis tegels, maat 200x50x10 cm. Eronder liggen betonbanden als fundering. Tussen de treden is de ruimte opgevuld met de gebakken klinkers van TEBI Exclusief. Links en rechts is alles ingepakt met een mix van vaste planten. Veelal eenlingen die geregeld worden herhaald om een zo natuurlijk mogelijke effect te krijgen. Voorbij de entreepoort liggen nog een tweetal treden met links en rechts beplanting. De meerstammige geelbladige Gleditsia triacanthos ‘Sunburst’ zorgt voor hoogte. “Dat is belangrijk bij onze visie, aandacht voor meerstammige solitairen die met hun markante natuurlijke habitus contrasteren met de strakke vormgeving.”
De trap gaat over in een vlak gedeelte waarin de langgerekte Schellevis tegels consequent zijn afgewisseld met gebakken klinkers. Met dit herhalende patroon gaat de trap voor het gevoel in het horizontale vlak verder. Bij de voordeur was de overkapping al aanwezig. De bestaande verharding eronder, weer net iets hoger gelegen, werd vervangen door tegels van Schellevis. “De overkapping rust op ronde staanders, deze rondingen in de tegels uitzagen was een uitdaging. Precisiewerk.” Tegen de gevel kwam vervolgens nog een smalle strook beplanting, vergelijkbaar met die bij het hek. Links tegen de erfgrens was er nog plaats voor een meerstammige roodbladige Japanse esdoorn. Samen met het geel van de Gleditsia zorgt deze voor de gewenste kleurschakering in de beplanting. Dat geldt overigens ook voor de blauwgrijze coniferen – Pinus en Juniperus – in de grote potten bij de voordeur. Aan weerszijden staan er twee, afgewisseld met een grote kei, alles van Atelier Vierkant. “Potten in aardetinten, ze sluiten mooi aan op de gevelkleur en zorgen voor een aangename sfeer.” De grootbladige groene plant is een Fatsia japonica. “Alles is wintergroen, zo is de entree jaarrond uitnodigend.”
Steeneik en wolmispel
In de achtertuin werd de helling afgegraven die in de eerdere situatie tot dicht bij de gevel kwam. In die gevel adviseerde Jaap Sterk vervolgens schuifpuien met daartegen verharding van wederom gebakken klinkers. Aansluitend ligt het eetterras van Schellevis betontegels in de maat 120x120x7 cm. Door de zo gecreëerde ruimte is een aangenaam zicht richting de tuin ontstaan. Opvallend is de grote eettafel, weer een eigen ontwerp, met een houten blad bekleed met weersbestendig polyester. “In een organische vorm. Een ontwerpfoefje van ons, want zo maak je de strakke vormgeving meteen weer wat losser.” Vanaf het terras volgen vijf treden van wederom Schellevis de glooiing mee omhoog. Een luie trap die, net als in de voortuin, is ingepakt met een afwisselende beplanting. Enkele grijsbladige planten harmoniëren met de grijze treden. Voor de hoogte staan er weer een paar meerstammige solitairen. Een vijg met groot blad, een wintergroene steeneik, een roodbladige Japanse esdoorn en een Eriobotrya japonica. Ook die laatste is bladhoudend. “Deze Japanse wolmispel is een onbekende, maar net als de steeneik zeker toe te passen in de Nederlandse tuin.” Helemaal aan de rechterzijde ligt een strook glooiend gazon waarlangs omhoog is te lopen, richting zwembad en poolhouse. De Schellevis trap is echter een aangenamere en meer gebruikte wandeling naar boven. “Handig is dat de tegels van Schellevis in zo veel verschillende maten verkrijgbaar zijn.”
Rondom het zwembad liggen tegels van 100x40x5 cm, op het aansluitende terras met parasol en ligbedden liggen tegels van 120x120x12 cm. “De scherpe randen rondom het zwembad ronden we altijd wat af met een schuurschijf.” Tegen het weer iets hoger gelegen poolhouse – eveneens ontworpen door Jaap Sterk – ligt een vlonder. De planken van Millboard combineren de natuurlijke uitstraling van hout met de duurzaamheid van composiet. Links van het poolhouse staan meubels bij een vuurplek. Alle meubels hier zijn van Talenti, alle lampen van Bover. De vuurplek wordt gemarkeerd door een pergola in de lijn van het poolhouse, erdoor heen groeit een meerstammige Zelkova serrata. Ook hier weer de kenmerkende aanpak van Jaap Sterk Exteriors. “Het is heel bewust spelen met strak en organisch.” In het binnendeel van het poolhouse bevindt zich een loungeruimte en eetgedeelte. Met de glazen schuifpuien is het geheel makkelijk te openen of af te sluiten. De hoge tafel heeft een organische vorm, zoals die bij de gevel. Hier is de plek voor high-dining, om te eten en te borrelen. “Met een fraai uitzicht over de lagergelegen tuin en woning. Warm uitgelicht in de avonduren.” •
Summary
Slope garden on moraine
This garden is located on a moraine from the previous ice age. In the front garden, the fence is not exactly on the property line, but a few meters into the garden. Visitors who ring the bell are already in the garden. The underside of the villa was painted in taupe. To the left and right of the front door are planters in earth tones, matching the exterior color. Due to the slope, there are steps of Schellevis concrete tiles varying in length. The space between the steps is filled with baked pavers from TEBI Exclusief. A mix of perennials grows on the left and right. A multi-stemmed Gleditsia triacanthos ‘Sunburst’ provides height. The steps transition into a flat area in which the elongated Schellevis tiles are consistently alternated with baked clinkers. In the backyard, the dining terrace is again made of Schellevis concrete tiles against the building. The large dining table in an organic shape, its own design, is striking. This loosens up the tight design. Five steps of Schellevis concrete lead up from the terrace, wrapped in varied planting. On the right, a sloping lawn leads towards the swimming pool and pool house. The edge of the swimming pool is again from Schellevis, as is the adjoining terrace. There is a deck against the slightly higher pool house – also a private design. The pool house has a lounge area and dining area, the sliding glass doors make it easy to open or close. This is the place for high dining. With a beautiful view over the lower garden and house, warmly lit in the evenings.
